Admin
Admin
تعداد پستها : 1496
تاريخ التسجيل : 2008-11-18
 | عنوان: تاریخچه مطبوعات ورزشی ایران  5/12/2008, 13:47 | |
| تاریخچه مطبوعات ورزشی ایران | حدود یك قرن از عمر اطلاع‌رسانی اخبار و رویدادهای ورزشی در ایران می‌گذرد و با گذشت هر دهه، بروز تحولاتی در این عرصه راه را برای مطبوعات خاص ورزشی هموارتر كرد. تا امروز كه شاهد اوج حركت آن از نظر كمی از زمان ظهور تاكنون هستیم. هرچند در بعضی مواقع اوج گرفتن مساوی فرود بوده و كیفیت تحت‌الشعاع كمیت قرار گرفته، ولی باید پذیرفت عمر طولانی این شاخه هیچگاه به پرباری امروز نبوده است.
در دوم ژوئیه 1924 (11 تیرماه 1303) تشكیلاتی جهانی با نام اتحادیه بین‌المللی مطبوعات ورزشی (ایپز) پایه‌گذاری شد. محل دفتر مركزی ایپز در مجارستان تعیین شد. این روز در تقویم‌های جهانی به عنوان روز جهانی مطبوعات ورزشی نامگذاری شد.
در سالهای دور در ایران فقط ورزشهای سنتی مانند ورزش زورخانه‌ای، الك‌دولك و یا پرش طول كه در مزرعه‌ها و یا مكانهای نرم بازی می‌شد، رواج داشت ضمن اینكه چوگان در نظام و پادگان‌ها و ورزشی به نام چلتوب كه شبیه بازی بیسبال بود رایج بود. اما با بازگشت میرمهدی ورزنده از تركیه به ایران كه به شمشیربازی، دوچرخه‌سواری و مشت‌زنی در آن دیار آشنایی داشت تا حدود زیادی این ورزشها در ایران رواج یافت. همچنین با حضور خارجی‌هایی كه به ایران سفر می‌كردند و یا دانشجویانی كه به خارج اعزام می‌شدند فوتبال و سایر ورزشها به ایران آمد.
سید فرید قاسمی محقق و پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران، نخستین كسی بود كه به فكر انتشار نشریه خاص ورزشی در ایران افتاد. در سال 1301 میرمهدی ورزنده از «شورای عالی معارف» اجازه نشر مجله‌ای با گستره موضوعی ورزشی اخذ كرد. از این نشریه، نامی در هیچ كجا ثبت نشده است و نسخه‌ای در كل كتابخانه‌های ایران حتی كتابخانه‌های خصوصی موجود نیست.
در سال 1307 نشریه‌ای با نام «مجله ورزش» در تهران انتشار یافت كه از این نشریه نیز نسخه‌ای باقی نمانده و فقط در «فهرستهای مطبوعات ایران» نامی از آن ذكر شده است. استاد قاسمی، معتقد است كه «مجله ورزش» همان نشریه میرمهدی ورزنده است كه به علت بروز مشكلات، انتشار آن تا 1307 به تعویق افتاده است.
با انتشار هفتگی «مجله آیین ورزش» با مدیریت محمدشعاع و سردبیری ناظرزاده در سال 1314 دومین نشریه ورزشی ایران متولد شد. نخستین شماره این مجله در كتابخانه مركزی و مركز اسناد دانشگاه تهران موجود است. با چاپ فصلنامه «اصلاح نژاد و پرورش اسب» در سال 1318 و مجله «پیش‌آهنگی و تربیت بدنی» در سال 1319 پرونده نشریات ورزشی ایران با اندوختن چهار نشریه در دهه بیست بسته می‌شود. انتشار مجله پیش‌آهنگی پس از وقایع شهریور 1320 متوقف شد، ولی به طور كلی از شهریور 1320 تا مرداد 1332 همانند دیگر نشریات ادواری، مطبوعات ورزشی نیز به لحاظ كمیت سیر صعودی داشتند.
در اوایل دهه بیست، مرحوم منوچهر مهران به ضمیمه «ایران ما» نشریه دو هفتگی به نام «نیرو و راستی» منتشر كرد. این نشریه در 20 صفحه به قیمت 5 ریال در روز چهارشنبه 15 تیرماه 1322 و با جلد دو رنگ و طرحی از مبارزه بر سر تصاحب تاج زیتون و حركت تند و شتاب‌زده از دو ورزشكار یونان باستان برگرفته از كتاب «گرها رد كروز» رییس اداره نگارش المپیك 1936 برلین به چاپ رسید. این مجله از سال 1330 به مدت دو سال به صورت ماهنامه منتشر شد و بارها شماره‌های مخصوص در مورد بازیهای المپیك انتشار داد. همچنین سالنامه‌ای با نام «سالنامه نیرو و راستی» در اواسط دهه بیست به چاپ رسید.
در سال 1323 نشریه «نیرو و تندرستی» از سوی انجمن نیرو و تندرستی با مدیریت «احمد بهگو» 25 شماره منتشر شد. در سال 1324 دو هفته نامه اخلاقی، ورزشی «نیروی تربیت» به كوشش ع. نبهی به چاپ رسید كه دوامی نداشت. در همین سال نشریه «دوچرخه‌سواران» هر 15 روز یكبار چاپ می شد. این مجله در سال 1328 به «تاج» تغییر نام داد. در سال 1326 كمیسیون انتشارات و تبلیغات كمیته ملی المپیك یك شماره نشریه با عنوان «كمیته ملی المپیك» منتشر كرد. نشریه دو هفتگی «آتشپاره» از سوی باشگاه آتش و نشریه دو هفتگی «تربیت بدنی و پیش‌آهنگی» در سال 1327 به طبع رسید.
بعد از این، این حركت در شهرستانها نیز آغاز شد و چند سالنامه و نشریه چاپ شد از این میان می‌توان به «نیرو و تندرستی» در كرمانشاه به سال 1331، «رهبر ورزشكاران» در اصفهان در همان سال و «سالنامه ورزش و فرهنگ» در جهرم در سال 1329 اشاره كرد.
در 18 آذر 1334 «كیهان ورزشی» متولد شد. این نشریه عضو خانواده نشریات كیهان با مدیریت «منوچهر قراگزلو» و سردبیری «محمود منصفی» و مدیریت داخلی «كاظم گیلانپور» پا به عرصه مطبوعات ورزشی ایران گذاشت. از آن زمان تا به حال این نشریه بصورت مرتب چاپ شده است. بجز از اواسط آبان 1357 در اعتصاب معروف نشریات كه چاپ این نشریه به مدت دو ماه صورت نگرفته. از این حیث كیهان ورزشی را می‌توان موفق‌ترین نشریه ورزشی ایران دانست.
حدود 10 نشریه و سالنامه ورزشی در دهه 30 انتشار یافت. در سال 1348 مجله «دنیای ورزش» با سرپرستی «مصطفی فرزانه» از سوی موسسه اطلاعات به جرگه نشریات ورزشی ایران پیوست. بعد از آن حدود 13 نشریه دیگر شروع به فعالیت كردند اما دوام چندانی نداشتند. «آیندگان ورزشی» آخرین نشریه سال 1357 بود. بعد از انقلاب اسلامی نشریات «ورزش» و «یك هفته با ورزش» منتشر شدند. در سال 1359 فصلنامه «مسابقات اسبدوانی» به زبان فارسی و انگلیسی به طبع رسید. در همان سال «راهیان كوه» از سوی باشگاه كوهنوردی و اسكی دماوند نیز به چاپ رسید.
دو سال آخر دهه شصت، سالهای پیشروی پیشخوان روزنامه‌فروشیها به پیاده‌رو و ایجاد یك سد معبر دلپذیر و ثمربخش از نظر فرهنگی بود كه پیش از هرچیز مطبوعات ورزشی به چشم می‌آمدند. از سال 1368 تولد سریع دیگر نشریات ورزشی آغاز شد و در سالهای اخیر شاهد شدت یافتن آن بودیم | | | | | |
| |
|
