وصیت نامه داریوش بزرگ شاه شاهان
اينک كه من از دنيا مي روم بيست وپنج كشور جزو امپراتوری ايران است و در تمام اين كشور ها پول ايران رواج دارد و ايرانيان در آن كشور ها داراي احترام هستند و مردم كشور ها نيز در ايران دارای احترام می باشند. جانشين من خشايار بايد مثل من در حفظ اين كشور ها بكوشد و راه نگهداري اين كشور ها اين است كه در امور داخلی آنها مداخله نكند و مذهب و شعائر آنها را محترم بشمارد.
اكنون كه من از اين دنيا می روم دوازده كرور زر در خزانه سلطنتی داری و اين زر يكی از اركان قدرت تو می باشد. زيرا قدرت پادشاه فقط به شمشير نيست بلكه به ثروت نيز هست. البته به خاطر داشته باش كه تو بايد به اين ذخيره بيفزايی نه اينكه از آن بكاهی. من نمی گويم كه در مواقع ضروری از آن برداشت نكن، زيرا قاعده اين زر در خزانه آن است كه هنگام ضرورت از آن برداشت كنند. اما در اولين فرصت آنچه برداشتی به خزانه برگردان. مادرت آتوسا برمن حق دارد. پس پيوسته وسايل رضايت خاطرش را فراهم كن.
ده سال است كه من مشغول ساختن انبار های غله در نقاط مختلف كشور هستم. من روش ساختن اين انبار ها را كه با سنگ ساخته مي شود و به شكل استوانه است در مصر آموختم و چون انبار ها پيوسته تخليه مي شود حشرات در آن بوجود نمی آيند و غله در اين انبار ها چند سال می ماند بدون اينكه فاسد شود و تو بايد پس از من به ساختن انبار های غله ادامه دهی تا اينكه همواره آذوقه دو يا سه سال كشور در آن موجود باشد و هر ساله پس از اينكه غله جديد بدست آمد از غله موجود در انبار ها براي تامين كسر خواروبار استفاده كن و غله جديد را بعد از اينكه بوجاری شد به انبار منتقل نما. به اين ترتيب تو هرگز برای آذوغه در اين مملكت دغدغه نخواهی داشت ولو دو يا سه سال پياپی خشكسالی شود.خود رامملكتی ار. برای آنها همان مزيت دوست بودن با تو كافی است. چون اگر دوستان و نديمان خود را به كار های مملكتی بگماری و آنان به مردم ظلم كنند و استفاده نامشروع نمايند، نخواهی توانست آنها را به مجازات برسانی چون با تو دوست هستند و تو ناچاری رعايت دوست بنمايی.
تمام كردن اين كانال از نظر بازرگانی و جنگ بسيار اهميت دارد تو بايد آن كانال را به اتمام برسانی. عوارض عبور كشتی ها از آن كانال نبايد آن قدر سنگين باشد كه ناخدايان كشتی ها ترجيح بدهند كه از آن عبور نكنند.
اكنون من سپاهی به طرف مصر فرستادم تا اينكه در اين قلمرو ايران، نظم و امنيت برقرار كند، ولی فرصت نكردم سپاهی به يونان بفرستم و تو بايد اين كار را به انجام برسانی. با يک ارتش نيرومند به يونان حمله كن و به يونانيان بفهمان كه پادشاه ايران قادر است مرتكبين فجايع را تنبيه كند.
توصيه ديگر من به تو اين است كه هرگز دروغ گو و متملق را به خود راه نده. چون هردوی آنها آفت سلطنت هستند پس بدون ترحم دروغ گو را از خود دور نما. هرگز عمال ديوان را بر مردم مسلط نكن. برای اينكه عمال ديوان بر مردم مسلط نشوند، قانون ماليات وضع كردم كه تماس عمال ديوان با مردم را خيلی كم كرده است و تو اگر اين قانون را حفظ كنی عمال حكومت يا مردم زياد تماس نخواهند داشت.
افسران وسربازان ارتش را راضی نگه دار و با آنها بدرفتاری نكن. اگر با آنها بد رفتاری كنی آنها نخواهند توانست معامله ی متقابل كنند. اما در ميدان جنگ تلافی خواهند كرد. ولو به قيمت كشته شدن خودشان باشد. تلافی آنها اينطور خواهد بود كه دست روی دست می گذارند و تسليم مي شوند تا اينكه وسيله شكست خوردن تو را فراهم نمايند.
امر آموزش را كه من شروع كرده ام ادامه بده و بگذار اتباع تو بتوانند بخوانند و بنويسند تا اينكه فهم وعقل آنها بيشتر شود و هر قدر كه فهم و عقل آنها بيشتر شود، تو با اطمينان بيشتری ميتوانی سلطنت كنی. همواره حامی كيش يزدان پرستی باش.
بعد از اينكه من زندگی را بدرود گفتم، بدن من را بشوی و آنگاه كفنی را كه خود فراهم كرده ام بر من پيچان و در تابوت سنگی قرار بده و در قبر بگذار. اما قبرم را كه موجود است مسدود نكن تا هرزمانی كه ميتوانی وارد قبر بشوی و تابوت سنگی مرا در آنجا ببينی و بفهمی، من كه پدر تو و پادشاهی مقتدر بودم و بر بيست وپنج كشور سلطنت ميكردم، مردم و تو نيز مثل من خواهی مرد، زيرا سرنوشت آدمی اين است كه بميرد. خواه پادشاه بيست وپنج كشور باشد يا يک خاركن. هيچ كس در اين جهان باقی نمی ماند. اگر تو هر زمان كه فرصت بدست مي آوری وارد قبر من بشوی و تابوت را ببينی، غرور وخود خواهی برتو غلبه نخواهد كرد. اما وقتی مرگ خود را نزديک ديدی، بگو كه قبر مرا مسدود نمايند و وصيت كن كه پسرت قبر تو را باز نگه دارد تا اينكه بتواند تابوت حاوی جسد تو را ببيند.
زنهار، زنها. اگر از كسی ادعايی داری موافقت كن يک قاضی بی طرف آن ادعا را مورد رسيدگی قرار بدهد و رای صادر نمايد. زيرا كسی كه مدعی است اگر قاضی هم باشد ظلم خواهد كرد.
هرگز از آباد كردن دست برندار. زيرا اگر دست از آباد كردن برداری كشور تو رو به ويرانی خواهد گذاشت. زيرا قاعده اين است كه وقتی كشور آباد نمی شود به طرف ويرانی مي رود. در آباد كردن، حفر قنات و احداث جاده و شهر سازی را در درجه اول اهميت قرار بده.
عفو وسخاوت را فراموش نكن و بدان كه بعد از عدالت برجسته ترين صفت پادشاهان عفو است و سخاوت. ولي عفو فقط موقعی بايد به كار بيفتد كه كسی نسبت به تو خطايی كرده باشد و اگر به ديگری ستمی كرده باشد و تو خطاكار را عفو كنی، ظلم كرده ای زيرا حق ديگری را پايمال نموده ای.
بيش از اين چيزی نمي گويم و اين اظهارات را با حضور كسانی كه غير از تو در اينجا حاضر هستند كردم تا اينكه بدانند قبل از مرگ، من اين توصيه ها را كرده ام و اينک برويد و مرا تنها بگذاريد، زيرا احساس می كنم كه مرگم نزديک شده است.
